کاربرد دستگاه نبولایزر و معرفی انواع آن
از مهم ترین قسمت های دستگاه تنفسی ریه‌ها هستند که وظیفه تبادل گازهای تنفسی برای تامین اکسیژن مورد نیاز اندام های مختلف بدن را بر عهده دارد. بیماری های مربوط به ریه به صورت سالانه افراد زیادی را مبتلا می کند و به این ترتیب، سطح عملکرد روزانه فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. میزان اختلال تنفسی در یک بیماری ریوی به عوامل مختلفی مانند نوع بیماری و یا میزان آسیبی که به ریه های فرد وارد شده بستگی دارد. میلیونها نفر از مردم دنیا از بیماری های تنفسی مانند آسم، برونشیت مزمن، فیبروز سیستیک و آمفیزم و سایر بیماری های مربوط به دستگاه تنفسی رنج می‌برند. برای رساندن دارو به بافت های آسیب دیده ریه از دستگاهی به نام نبولایزر استفاده می شود.
نبولایزر چیست؟
نبولایزر دستگاهی است که برای رساندن دارو به بخش های مختلف دستگاه تنفس از طریق استنشاق کاربرد دارد. این دستگاه به خصوص برای رساندن داروهای مربوط به آسم به نوزادان، کودکان و یا افرادی که نمی توانند از اسپری آسم استفاده کنند، بسیار موثر می باشد. به این نوع درمان که توسط دستگاه نبولایزر صورت می گیرد، درمان تنفس گفته می‌شود. این نوع درمان به ویژه در بیماری هایی همچون آسم شدید و برونشیت بسیار موثر بوده و به علت تاثیر سریع دارو و ممانعت از اثر دارو بر سایر بافت های بدن، همواره مورد توجه اغلب پزشکان و بیماران می باشد. کاربرد دستگاه نبولایزر با توجه به نوع داروی مصرفی سبب افزایش عملکرد بخش های مختلف دستگاه تنفسی بخصوص ماهیچه ها می شود. همچنین مانع از تجمع ترشحات ریوی شده و در بهبود سرفه و کاهش درد و اسپاسم بسیار مناسب و تاثیرگذار است. سایر روش‌های مصرف دارو مانند خوراکی و تزریقی برای درمان مشکلات تنفسی کمتر موثر واقع می شوند.
مشخصات دستگاه نبولایزر
دستگاه نبولایزر در دو اندازه کوچک که قابل حمل بوده و بزرگ که قابلیت اتصال به پریز برق را دارد طراحی شده است. هر دو مدل این دستگاه دارای یک پایه هستند که کمپرسور هوا را نگه می دارد. همچنین دارای یک محفظه برای محلول دارو و یک لوله که کمپرسور هوا را به محفظه هوا وصل می کند، می باشند. بالای محفظه دارو، یک دهانگیر یا ماسک قرار دارد که برای انتقال ذرات دارو به سیستم تنفسی بیمار مورد استفاده قرار می گیرد.قیمت دستگاه نبولایزر به مدل های مختلف آن بستگی دارد.
انواع دستگاه نبولایزر
نبولایزر پنوماتیک : در این نوع نبولایزر، فشار هوا با کمک یک پمپ، آب را به ذرات بسیار ریز تبدیل می کند. این ذرات ریز، ترکیبی از اکسیژن و آب است که با فشار زیاد از بالای یک لوله بسیار باریک عبور می کنند و در این حالت، محلول دارو از لوله های دستگاه بالا آمده و از در قسمت انتهایی نبولایز می شود و سپس به بیمار خواهد رسید.
نبولایزر مش کپ : این نوع از دستگاه نبولایزر از انواع کوچک و خانگی محسوب می شود. در این دستگاه برخلاف نوع پنوماتیک، از یک صفحه دارای سوراخ های بسیار ریز جهت انجام فرآیند نبولایزر دارو استفاده می شود. از آنجایی که این دستگاه مخزن نداشته و نحوه کار با آن بسیار ساده بوده و بیمار می تواند آن را در هر حالتی با خود حمل کند، کاربرد آن محدود به زمان و یا مکان مشخصی نمی باشد.
نبولایزر اولتراسونیک : در صورتی که لازم باشد داروها بر روی آلوئول‌ها اثرگذار باشند می بایست این ذرات حدود نیم تا دو میکرون کوچک شوند. کوچک شدن اندازه ذرات دارو با توجه به نوع دارو و جایگاه اثر آن ها متفاوت خواهد بود، به همین دلیل از تکنولوژی‌های مختلف برای نبولایزر استفاده می‌شود.
نحوه عملکرد دستگاه نبولایزر
با استفاده از دستگاه نبولایزر، آب به ذرات ریز تبدیل می شود. انجام این فرایند با استفاده از اکسیژن یا هوای فشرده شده ای که توسط یک سیلندر یا پمپ برای کمپرس کردن هوا در داخل دستگاه تعبیه شده، صورت می گیرد. گاز ایجاد شده از راه یک روزنه خارج شده که از قسمت بالای لوله نازک حاوی دارو عبور می کند. با استفاده از حرکت هوای فشرده شده، دارو از دیواره مویین محفظه به بالا کشیده می شود و از قسمت انتهایی، نبولایزر می گردد. این ذرات با عبور از بخش جداسازی هوای دم و بازدم به بیمار انتقال داده می شود.
مزایای دستگاه نبولایزر
– استفاده از آن در زمان حمله آسمی بسیار ساده است چرا که نیازی به نفس های عمیق در هنگام استفاده از دستگاه نبولایزر نیست.
- در آن واحد می تواند چندین دارو را به بخش های مختلف بدن فرد بیمار از جمله دستگاه تنفسی برساند.
– استفاده از این وسیله برای کودکان بسیار ساده است.
– استفاده از این دستگاه در شرایط حملات حاد بسیار مفید می باشد.
– استفاده از دستگاه نبولایزر برای افراد مسن که قادر به استفاده از اسپری نیستند بسیار مناسب است.
– برخی حملات شدید آسم با استفاده از دستگاه نبولایزر بیشتر از اسپری خاصیت تسکین کنندگی دارد.
